AVRUPA'DAN TÜRKİYE İÇİN KRİZ UYARISI Avrupa Merkez Bankası (AMB) , Türkiye ekonomisi için "TOPUN AĞIZINDA" yorumu yaptı. Uluslararası mali sistemin bir çöküş tehlikesiyle karşı karşıya olduğu,gelişmelerin endişe verici boyutlar kazandığı bir kez daha vurgulandı. AMB'nin "Financial Stability Review"(mali istikrar raporu) başlıklı haziran ayı raporunda,dünya finans sektöründe istikrarın açık bir kriz tehdidi altında olduğunun altı çizilirken ayrıntılı grafik ve tablolarda özellikle Türkiye ile ilgili rakamların olumsuzluğu hatta yer yer "korkunçluğu"dikkat çekti.Kırılgan mali yapısıyla"yükselen piyasalar"içindeki en kötü profile sahip olduğu AMB'nin son raporunda birkez daha vurgulanan Türkiye'nin,Uluslararası piyasalarda bir"düzeltmeye" gidilmesi halinde"topun ağızındaki ilk ülke"olarak ciddi bir sarsıntı geçireceği,böylece belgelenmiş oldu. AMB,ay başında bir basın toplantısıyla kamuoyunada duyurduğu geleneksel mali istikrar raporunda bu kez alışılmış temkinliğini bir kenara bıraktığı ve diplomatik bir dille heran"düzensiz piyasa düzeltmelerine gidilebileceği"uyarısında bulundu.Özellikle borsalarda farklı şirketler yatırım yaparak spekülatör riskini azaltmaya yarayan"Hedge"fonlarının sektörü sarsacak ölçülerde büyüdüğüne ve ortada bir denetim sorunu bulunduğunada işaret eden AMB'ye göre,sektördeki (Hedge) yatırım hacmi 1.2 trilyon doları bulmuş durumda.Bu rakam 1990 yılında sadece 50 milyar dolardı.sektördeki denetimsiz şişkinliğin,uluslararası finans piyasaları ve yatırımcı sermaye için biyik bir tehlike olduğu konusunda uzmanlar arasında büyük bir görüş ayrılığı bulunmuyor. AMB'nin son mali istikrar raporunda "uzun vadeli sermaye yönetiminin çöküşü"olarak da tanımlanabilecek 1998 krizindeki verilerle karşılaştırılabilir. Sevimsizlikte bir durumun sahnede yerleşiklik kazandığı işlendi.AMB'nin açıkça "Hedge fonları krizi"nin arifesinde olunduğunu ileri sürmesini,uluslararası uzmanlar"Piyasalarda durum çok ciddi"youmuyla karşıladılar. Sanayileşmiş ülkelerde uzun süre düşük tutulan faiz oranları nedeniyle Türkiye ve Arjantin gibi görece az gelişmiş ülke piyasalarına yönelen uluslararası yatırımcılar,izledikleri"sıcak para"politikasıyla bu ülkelerdeki yüksek faiz oranlarından yararlanarak büyük kazanç sağlamışlardı.Ancak ABD başta olmak üzere sanayilşmiş ülkelerde faiz oranlarının yükseleceği yolundaki işaretlerin artması,uluslararası yatırım fonlarının yükselen piyasalardan çekilmesi sonucunu doğuracağından,bunu sessiz bir biçimde geçiştirilebileceğine inanılmıyor. Türkiye gibi çok borçlu ülkelerden yabancı parasal sermayenin çekilmesiyle Hedge sisteminin vurulacağına kesin gözüyle bakılıyor.Mayıs sonu ile Haziran ayının ilk haftasında riskli kağıtlarden kaçışın başlaması,önce hammadde fiyatlarında gerilemeye hemen ardındanda hisse senedi ve tahvil piyasalarında düşüşlere yol açmıştı. Financial Times Deutschland gazetesinde isim vermekten kaçınarak uluslararası piyasalardaki büyük bir Hedge fonunun iflasın eşiğinde olduğunu bildirdi.Çöküşün yaratacağı hasarı Türkiye tipi"yükselen piyasaların"finanse etmek zorunda kalacağı,ancak Avro ülkelerininde finans sektöründeki böyle bir "crash"ten ucuz kurtulamayacağı belirtilirken,AMB Başkan Yardımcısı Lucas Papademos,"Avrupa bölgesindeki mevcut yapıların bir mali frizin sonuçlarına gerekli yanıtı verebilecek konumda olduğunu"savundu. Anrupa Birliği Ekonomisi ve finans komisyonu da durumun kritik olduğunu belirterek Hedge fonlarını karanlık bir kutuya benzetti. Kaynak: Cumhuriyet (06.06.2006)